Cụm ngành kinh tế và liên kết trong logistics

21/03/2023

Theo Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright về “Phát triển vùng và địa phương” thì, khái niệm “cụm ngành” là “sự tập trung về mặt địa lý của các doanh nghiệp, các nhà cung ứng và các doanh nghiệp có tính liên kết cũng như của các công ty trong các ngành có liên quan và các thể chế hỗ trợ (ví dụ như các trường đại học, cục tiêu chuẩn, hiệp hội thương mại...) trong một số lĩnh vực đặc thù, vừa cạnh tranh vừa hợp tác với nhau”.

Họ còn đưa ra tiêu chí về năng lực cạnh tranh (NLCT) của mỗi công ty/ngành công nghiệp phụ thuộc rất nhiều vào “hệ sinh thái” hay cụm ngành - trong đó công ty và ngành công nghiệp tồn tại. Cụm ngành được gắn kết bởi sự tương hỗ và được cộng hưởng bởi tác động lan tỏa tích cực.

Cũng theo Fulbright cụm ngành là yếu tố quan trọng để nâng cao NLCT. Cụm ngành sẽ thúc đẩy năng suất và hiệu quả, bởi lẽ cụm ngành tạo cơ hội tiếp cận thông tin, dịch vụ và nguyên liệu chuyên biệt; Tăng tốc độ; giảm chi phí điều phối và chi phí giao dịch; Tăng khả năng truyền bá thực hành tốt; Tăng cạnh tranh, Về thúc đẩy đổi mới, đó là việc cụm ngành tăng khả năng nhận diện cơ hội đổi mới công nghệ; Giảm chi phí và rủi ro thử nghiệm công nghệ mới, Về thúc đẩy thương mại hóa, đó là tạo cơ hội phát triển sản phẩm mới và/hoặc DN mới; Giảm chi phí, tăng tốc độ thương mại hóa. Đây cũng chính là những giá trị Logistics mang lại.

Trên thực tế, mặc dù quá trình cơ cấu lại các ngành kinh tế tại Việt Nam đã thu được những thành quả nhất định, song vẫn tồn tại những hạn chế như quá trình cơ cấu tại một số ngành diễn ra còn chậm, kết quả chưa đạt so với mục tiêu và yêu cầu; tăng trưởng ngành chưa đạt mục tiêu đề ra và chưa vững chắc...

Thành quả thể hiện ở chỗ việc liên kết theo ngành, vùng, cụm kinh tế được đẩy mạnh; Cơ cấu ngành được thực hiện theo hướng tích cực, tăng tỷ trọng đóng góp của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, thị trường, sản phẩm xuất khẩu đa dạng... Tuy nhiên, việc nâng cấp ứng dụng những thành quả của công nghệ đổi mới sáng tạo chưa cao, thiếu tính chủ động; Chưa hình thành được nền kinh tế năng động, chưa có sự thay đổi đáng kể về cơ cấu lại các ngành kinh tế; Về xuất khẩu, ít hình thành các sản phẩm mới, ngành nghề mới...

Trong các tồn tại, đặc biệt, các mối liên kết với các nước phát triển, các cụm ngành kinh tế chưa đủ mạnh. Năng suất lao động chưa được cải thiện đáng kể. Tính độc lập và chống chịu của nhiều ngành còn thấp, thị trường chưa đa dạng, thiếu tính liên kết hệ thống, phục thuộc nhiều vào biến động cung cầu thị trường thế giới, biến động về giá...

Theo các chuyên gia kinh tế cụm ngành nhận định, việc cơ cấu ngành công nghiệp theo hướng tăng cường tính liên kết, cụm liên kết còn nhiều hạn chế; Các khu công nghiệp, khu kinh tế chủ yếu phát triển đa lĩnh vực, chưa hình thành được các tác nhân lõi để phát triển cụm liên kết như dự án có quy mô lớn, đối tác đầu tư nước ngoài chiến lược... nên mối liên kết giữa các doanh nghiệp trong khu công nghiệp, khu kinh tế trong sản xuất, cung cấp sản phẩm, dịch vụ chưa phát triển. Bên cạnh đó, thực trạng phân bổ không gian của các ngành công nghiệp chưa khai thác tốt lợi thế và vị trí địa lý, tiềm năng của các địa phương; chưa hình thành được các chuỗi liên kết ngành công nghiệp.

Việc quy hoạch các khu công nghiệp, cụm công nghiệp chưa thực sự gắn với cụm ngành công nghiệp chuyên môn hoá, chưa xây dựng được các tổ hợp công nghiệp chuyên môn hoá thực chất tại các khu vùng tập trung công nghiệp; chưa tạo ra được hệ sinh thái bộ gồm các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm cuối cùng, các doanh nghiệp cung ứng, nhà cung cấp linh kiện, đơn vị cung cấp dịch vụ tư vấn, tài chính, khoa học công nghệ.

Trong một báo cáo do Ban Kinh tế Trung ương và World Bank thực hiện có đưa ra đánh giá, các tỉnh thành dẫn đầu về việc làm trong cụm ngành vận tải và logistics bao gồm TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phòng, Bình Dương và Đồng Nai. Trong số đó, Bình Dương và Đồng Nai có mức độ chuyên môn hoá cụm ngành yếu (LQ<1).

Các địa phương tham gia cụm ngành vận tải và logistics phân bố khắp cả nước, trong đó các tỉnh thuộc nhóm 10% chuyên môn hoá cao có TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Bình Định và các tỉnh thuộc nhóm 25% chuyên môn hoá cao có Quảng Ninh, Bà Rịa - Vũng Tàu... Như vậy, cụm ngành vận tải và logistics vẫn là một “điểm nghẽn” làm cho sự tăng trưởng chưa vững chắc.

Trong điều kiện mới như hiện nay, theo các chuyên gia, để tăng cường việc liên kết kinh tế theo ngành, nâng cao hiệu quả cụm ngành cần điều tiết dòng chảy nguồn lực kinh tế cho phù hợp và hiệu quả. Lựa chọn phát triển thí điểm một số mô hình cụm liên kết ngành trong quá trình cơ cấu lại nền kinh tế. Tổ chức lại sản xuất theo chuỗi giá trị,.. để đổi mới, trước hết, cần chỉ rõ đâu là nguyên nhân khiến việc liên kết kinh tế theo ngành, vùng lỏng lẻo. Sự lỏng lẻo nằm trong tư duy “cát cứ”, “mạnh ai nấy làm” hay do quy hoạch, nguồn lực đầu tư?

Năm 2022, một trong những “dấu ấn” khi Bộ Chính trị xem xét, ban hành các nghị quyết mới về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh ở toàn bộ 6 Vùng kinh tế - xã hội của cả nước. Sau đó là Chính phủ ban hành Chương trình hành động thực hiện các nghị quyết này.

Thực ra, lâu nay Việt Nam đã quan tâm đến quy hoạch vùng, không chỉ các tỉnh, mà cả cấp huyện đều có quy hoạch khu công nghiệp... Tuy nhiên, năng lực thực hiện cụm kinh tế ngành chỉ dừng lại trên ý tưởng, quy hoạch, không thành công trên thực tế. Nguyên nhân là “cụm ngành kinh tế” mới là kết quả của duy ý chí, phần nào đó thể hiện tâm lý “hội chứng”, chưa được thiết kế bằng tư duy “chuỗi giá trị”, theo sự vận động của kinh tế thị trường.

Trong điều kiện mới như hiện nay, để tăng cường việc liên kết kinh tế theo ngành, vùng và nâng cao sức chống chịu của nền kinh tế cần điều tiết dòng chảy nguồn lực kinh tế cho phù hợp và hiệu quả. Lựa chọn phát triển thí điểm một số mô hình cụm liên kết ngành trong quá trình cơ cấu lại nền kinh tế. Tìm kiếm, mở rộng thị trường cho phát triển cụm liên kết ngành kinh tế... Tổ chức lại sản xuất theo chuỗi giá trị, phát triển các cụm liên kết - chế biến - tiêu thụ nông sản tại các địa phương, vùng miền có sản lượng nông sản lớn... Đây cũng là những nội dung của quá trình tái cơ cấu lại nền kinh tế hiện nay.

Nguồn: https://vlr.vn/cum-nganh-kinh-te-va-lien-ket-trong-logistics-10961.html

Chia sẻ:

TIN TỨC LIÊN QUAN

01 | 042025

HOA KỲ SẼ ĐẨY MẠNH NHẬP KHẨU HÀNG TRIỆU QUẢ TRỨNG TỪ THỔ NHĨ KỲ VÀ HÀN QUỐC ĐỂ GIẢM GIÁ. LIỆU VIỆT NAM CÓ CƠ HỘI?

Chính quyền Trump đang lên kế hoạch nhập khẩu trứng từ Thổ Nhĩ Kỳ và Hàn Quốc, đồng thời đàm phán với các quốc gia khác nhằm giảm mức giá cao kỷ lục cho người tiêu dùng Mỹ, theo xác nhận từ các quan chức.

Xem chi tiết

15 | 032025

SẮC LỆNH MỚI CỦA HOA KỲ VÀ NHỮNG TÁC ĐỘNG ĐẾN VIỆT NAM

Ngày 13/2, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh mới về thuế quan, đánh dấu một bước đi quyết liệt nhằm định hình lại chính sách thương mại của Hoa Kỳ. Sắc lệnh này hướng đến việc tăng thuế nhập khẩu đối với các đối tác thương mại có thặng dư lớn với Hoa Kỳ, trong đó có Việt Nam.

Xem chi tiết

28 | 022025

FTZ - CƠ HỘI MỚI CHO NỀN KINH TẾ ĐÀ NẴNG

Đà Nẵng, với vị trí địa lý thuận lợi cùng điều kiện tự nhiên ưu đãi, từ lâu đã được biết đến là một trong những thành phố đáng sống nhất Việt Nam. Không chỉ phát triển mạnh về du lịch và chất lượng sống

Xem chi tiết

TIN TỨC LIÊN QUAN

25 | 042025

GLOTRANS THÔNG BÁO NGHỈ ĐẠI LỄ

Glotrans xin gửi đến các Quý Khách Hàng, Quý Đối Tác lịch nghỉ lễ 30/4/2025 & 1/5/2025 như sau:

Xem chi tiết

23 | 042025

Glotrans Quy Nhơn - 4 năm một hành trình, một niềm tự hào

Xem chi tiết

02 | 042025

Thông báo nghỉ lễ Hùng Vương

Glotrans xin gửi đến các Quý Khách Hàng, Quý Đối Tác lịch nghỉ lễ Giỗ tổ Hùng Vương như sau:

Xem chi tiết