Chiến lược “China +1”, vốn trước đây chỉ được xem như một giải pháp tạm thời nhằm đa dạng hóa sản xuất ngoài Trung Quốc, nay đã phát triển thành xu hướng tái cấu trúc dài hạn của chuỗi cung ứng toàn cầu. Ngày càng nhiều doanh nghiệp mở rộng hoạt động sang các quốc gia ASEAN như Việt Nam, Thái Lan, Malaysia và Indonesia, biến khu vực này trở thành một trung tâm logistics đang lên. Khi các cơ sở sản xuất được phân bổ rộng khắp, Đông Nam Á không còn chỉ đóng vai trò thay thế cho Trung Quốc mà đang dần trở thành một mắt xích quan trọng trong mạng lưới thương mại toàn cầu, với vai trò trung tâm kết nối đa phương thức giữa sản xuất và thị trường quốc tế.

Một động lực lớn của sự thay đổi này là sự gia tăng nhu cầu thương mại trong nội khối châu Á cùng việc mở rộng các cửa ngõ kết nối ASEAN với châu Âu và Trung Đông. Các hãng hàng không và nhà cung cấp dịch vụ logistics đang gia tăng năng lực khai thác trong khu vực, khi luồng hàng hóa dần dịch chuyển khỏi các tuyến truyền thống Trung Quốc – Mỹ. Mô hình kết hợp như sea-air và road-air ngày càng phổ biến, mang lại thời gian giao hàng nhanh hơn với chi phí thấp hơn so với vận tải hàng không toàn tuyến. Đây là giải pháp tối ưu cho các mặt hàng giá trị cao, cần giao nhanh như điện tử, dệt may hay dược phẩm, khi vừa đảm bảo tốc độ vừa duy trì sự linh hoạt trong trường hợp vận tải biển gặp chậm trễ.
Tuy nhiên, cơ hội luôn đi kèm thách thức. Các doanh nghiệp trong khu vực ASEAN đang dần thích nghi với tư duy logistics mới, trong đó tính linh hoạt được đặt lên hàng đầu thay vì cố định theo một tuyến đường duy nhất. Các nhà xuất khẩu được khuyến khích xây dựng phương án vận chuyển qua nhiều cửa ngõ khác nhau để giảm thiểu rủi ro và tránh phụ thuộc quá nhiều vào một tuyến. Đồng thời, quá trình số hóa cũng trở thành yếu tố then chốt, với các chứng từ điện tử như e-AWB và nền tảng logistics số giúp tăng hiệu quả, minh bạch và rút ngắn thời gian xử lý hàng hóa. Trong bối cảnh này, việc cân bằng giữa sự ổn định và linh hoạt là rất quan trọng: vừa đảm bảo một phần sản lượng theo hợp đồng dài hạn để ổn định chi phí, vừa duy trì một phần linh hoạt theo thị trường nhằm ứng phó với biến động bất ngờ.
Trong thời gian tới, vai trò trung tâm logistics đa phương thức của ASEAN sẽ tiếp tục được củng cố, song khu vực vẫn phải đối mặt với những rào cản như sự khác biệt về thủ tục hải quan, cơ sở hạ tầng chưa đồng đều và chính sách thương mại biến động. Để duy trì đà tăng trưởng, ASEAN cần đẩy mạnh hài hòa hóa quy định, đầu tư nâng cấp cảng hàng không, kho lạnh cũng như tích hợp công nghệ số trong toàn chuỗi. Dù còn nhiều thách thức, xu hướng đã rõ ràng: ASEAN đang chuyển mình từ vị trí ngoại vi trở thành trung tâm trong chuỗi cung ứng toàn cầu, mang lại cho các nhà xuất khẩu và doanh nghiệp logistics cơ hội lớn để tối ưu hóa tuyến vận chuyển và tăng khả năng thích ứng trong môi trường thương mại đầy biến động.
Source: https://vlr.vn